Cynk – jak go prawidłowo suplementować?
Właściwości
Cynk jako kofaktor ponad 300 enzymów pełni rolę regulatorową. Enzymy aktywowane przez cynk uczestniczą w metabolizmie węglowodanów, lipidów, białek, kwasów nukleinowych, witaminy A. Cynk odgrywa ważną rolę w prawidłowej syntezie DNA oraz w podziale komórek. Pomaga w utrzymaniu prawidłowej płodności i prawidłowych funkcji rozrodczych. Wykazuje aktywność antyoksydacyjną, wspomaga działanie układu odpornościowego.
Zalecane dzienne spożycie cynku (RDA)
Zalecane dzienne spożycie cynku opracowano na podstawie przeciętnego zapotrzebowania.
| Okres | Kobiety (mg/dl) | Mężczyźni (mg/dl) |
|---|---|---|
19 r.ż. i powyżej | 8 | 11 |
Ciąża | 11-12 | - |
Laktacja | 12-13 | - |
Przyjmowanie
Najlepiej przyjmować na czczo 2 godziny przed posiłkiem lub wieczorem przed snem. Formy cynku organicznego (np. glukonian cynku, histydynian cynku) są lepiej tolerowane i mają wyższą biodostępność niż formy nieorganiczne (tlenek, siarczan). Tlenek cynku ma niższą biodostępność niż siarczan.
Interakcje cynku z lekami i składnikami odżywczymi
- Na upośledzenie wchłaniania cynku wpływają: alkohol, środki zobojętniające, antybiotyki, środki przeczyszczające, MTX, orlistat, chemioterapia, wapń, żelazo, miedź, fosforan, kwas fitynowy.
- Cynk może tworzyć kompleksy z lekami takimi, jak: benzafibrat, kaptopryl, enelapryl, etambutol, metyldopa.
- Cynk może być nadmiernie wydalany przez nerki w wyniku przyjmowania: ACTH, alkoholu, aminoglikozydów, amfoterycyny B, kaptokrylu, cyklosporyny, cisplatyny, kortykosteroidów, leków moczopędnych, doustnej antykoncepcji.
- Na obniżenie stężenia cynku w surowicy wpływają: kortykosteroidy, doustna antykoncepcja, fenytoina, kwas walproinowy.
Specyficzne interakcje
- Cynk przyjmowany jednocześnie z antybiotykami może zmniejszać ich efektywność i wchłanianie. Dotyczy to: ciprofloksacyny, enoksacyny, norfloksacyny, tetracykliny. Należy zachować dwie godziny przerwy między przyjmowaniem tych antybiotyków i cynku.
- Przyjmowanie środków chelatujących (etambutol, penicylamina, DPTA) może prowadzić do ciężkiego niedoboru cynku.
- Długotrwałe stosowanie diuretyków może zwiększać wydalanie cynku z moczem.
- Kwas walproinowy może powodować zwiększenie zapotrzebowania na cynk.
Z czym nie należy łączyć cynku?
- Wapń: Nadmiar wapnia w diecie może zmniejszać wchłanianie cynku. Preparaty wapnia i cynku zawsze należy przyjmować osobno.
- Miedź: Podczas dłuższej suplementacji cynku warto stosować miedź. Długotrwała suplementacja cynku dużymi porcjami może zakłócać wchłanianie miedzi i powodować jej niedobór.
- Żelazo: Wysokie dawki cynku mogą zakłócać absorpcję żelaza. Suplementy żelaza, przyjmowane razem z suplementami cynku na pusty żołądek, mogą hamować wchłanianie cynku.
- Alkohol: Alkohol zmniejsza wchłanianie cynku i zwiększa jego wydalanie z moczem.
- Kwas chlorogenowy: Kwas chlorogenowy (występujący w kawie) może zmniejszać wchłanianie cynku.
- Fityniany: Fityniany i błonnik (obecne w warzywach, pełnych ziarnach, zbożach i roślinach strączkowych) mogą wiązać się z cynkiem i hamować jego wchłanianie.
Rady praktyczne dr. Kuklinskiego
Zdaniem specjalisty medycyny mitochondrialnej - doktora B. Kuklinskiego, cynku nie należy łączyć z witaminą B6 i magnezem.
"Cynku nie należy przyjmować jednocześnie z magnezem. Suplementację cynkiem warto rozpocząć dopiero po uzupełnieniu poziomu magnezu."
Jednocześnie podczas suplementacji witaminy B6 wzrasta zużycie cynku, który należy uzupełniać: "W sytuacji, gdy początkowo stężenie cynku w naszym organizmie było prawidłowe, a jednocześnie zaczęliśmy przyjmować witaminę B6, ze względu na to, iż suplementacji tej witaminy towarzyszy zwiększenie zapotrzebowania na cynk, należy zwrócić uwagę na ewentualne niedobory tego mikroskładnika odżywczego."
