Cynk

Mały pierwiastek, wielka siła. Cynk - właściwości i znaczenie dla organizmu

Cynk to mikroelement, który jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Uczestniczy w przebiegu ważnych procesów, aktywując do działania ponad 300 różnych enzymów. W ten sposób wpływa na nasz metabolizm energetyczny, bierze udział w regulacji odpowiedzi immunologicznej, wspiera funkcje hormonalne i strukturalne, jak budowanie białka czy syntezę DNA. Jest istotny także dla dobrej kondycji skóry i paznokci, a jego niedobór jest częstą przyczyną wypadania włosów.

W czym jest cynk? Najważniejsze źródła cynku w diecie

Cynk w dobrze przyswajalnej formie znajdziemy przede wszystkim w produktach pochodzenia zwierzęcego. Dostępność obecnego w nich pierwiastka jest wyższa niż w przypadku roślinnych źródeł cynku, które zawierają substancje utrudniające wchłanianie tego mikroelementu: fityniany, błonnik i szczawiany. Najważniejsze źródła w diecie to:

• podroby, zwłaszcza wątroba,
• mięso,
• sery,
• ciemne pieczywo,
• kasza gryczana,
• jaja.

Co wypłukuje cynk z organizmu?

Cynk nie jest magazynowany w organizmie, dlatego trzeba go dostarczać regularnie wraz z dietą. Jednak należy też uważać na substancje, które utrudniają wchłanianie cynku w przewodzie pokarmowym. Należą do nich:

• antybiotyki,
• leki na nadciśnienie,
• diuretyki,
• alkohol,
• fityniany,
• błonnik,
• kwas chlorogenowy.

Objawy niedoboru cynku

Mikroelement ten pełni ważną rolę w organizmie. Dlatego trzeba szczególnie uważać na niedobór cynku i znać objawy niedoboru tego pierwiastka, które obejmują m.in.:

• osłabienie i zmęczenie,
• pogorszenie odporności i częste infekcje,
• wolniejsze gojenie się ran,
• osłabiony apetyt,
• łamliwe włosy i paznokcie,
• zaburzenia węchu i smaku,
• pogorszenie wzroku, kurza ślepota.

Kto powinien szczególnie uważać na niedobór cynku?

Do osób, które powinny szczególnie upewnić się, czy dostarczają odpowiednią ilość tego minerału należą:

• Kobiety w ciąży i karmiące piersią,
• Pary starające się o potomstwo,
• Dzieci w okresie wzrostu i rozwoju (związane z przyrostem nowych tkanek),
• Osoby starsze,
• Osoby stosujące niepełnowartościową dietę,
• Osoby nadużywające alkohol,

Ile mg cynku potrzebujemy? Jak dawkować ten pierwiastek?

Zapotrzebowanie organizmu na cynk zależy m.in. od: naszej diety i formy przyswajalności w produktach, które spożywamy, ilości wydalanej moczem, potem, nasieniem, czy krwią menstruacyjną. W zależności od wieku potrzebujemy około:

• Niemowlęta: 3 mg na dobę
• Dzieci: 3-5 mg na dobę
• Młodzież i dorośli: 8-11 mg na dobę
• Kobiety w ciąży i karmieni piersią: 11-13 mg na dobę

Objawy nadmiaru cynku w organizmie

Ilość cynku, którą zazwyczaj spożywamy wraz z dietą nie prowadzi do nadmiernego spożycia. W przypadku stosowania dodatkowych źródeł w zbyt dużych porcjach, może pojawić się podwyższone stężenie cynku we krwi, które objawia się np. poprzez:

• bóle głowy,
• bóle żołądka,
• biegunkę,
• pogorszenie metabolizmu żelaza i miedzi,
• niedobory miedzi.

Najważniejsze właściwości cynku. Dlaczego warto spożywać produkty bogate w cynk?

Cynk pomaga na wiele dolegliwości i wspiera ważne zachodzące w organizmie procesy.

• Cynk wpływa na utrzymanie prawidłowego metabolizmu spożywanych węglowodanów, makroskładników odżywczych, kwasów tłuszczowych czy witaminy A.
• Ponadto cynk stoi na straży naszych komórek, chroniąc je przed stresem oksydacyjnym.
• Uczestniczy także w prawidłowym podziale komórek i pomaga w syntezie DNA. Właściwy poziom cynku ma również znaczenie dla utrzymania prawidłowego działania układu odpornościowego.
• Cynk ma także znaczący wpływ na prokreację. To m.in. dzięki niemu możliwe jest utrzymaniu płodności, właściwego poziomu testosteronu we krwi i prawidłowych funkcji rozrodczych.
• Pozwala cieszyć się nam dobrą kondycją kości, cynk pełni ważną rolę w utrzymaniu zdrowej skóry, paznokci czy włosów.
• Cynk wspomaga prawidłowe widzenie.

Suplementacja cynku - kiedy warto ją rozważyć?

Przyjmowanie suplementów z cynkiem warto rozważyć, kiedy nie dostarczamy organizmowi odpowiednich ilości cynku w codziennej diecie. Powinny o tym pomyśleć też osoby narażone na niedobór tego pierwiastka z przyczyn zdrowotnych oraz takie, które przyjmują leki i inne substancje obniżające wchłanialność cynku. Przed rozpoczęciem suplementacji zaleca się wykonanie badań z oznaczeniem stężenia cynku w surowicy krwi lub bezpośrednią konsultację z lekarzem.

Jak prawidłowo stosować suplement z cynkiem w tabletkach?

Aby suplementacja przyniosła pozytywne efekty dla całego organizmu, tabletek z cynkiem nie powinno się łączyć z innymi preparatami, zwłaszcza takimi, które zawierają wapń, miedź, magnez i żelazo. Aby uniknąć wzajemnych interakcji, należy przyjmować je o różnych porach dnia. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy stosujemy preparaty wieloskładnikowe.

Nie powinno się przekraczać dawki 40 mg cynku dziennie, która uznana jest za bezpieczną i nie wywołuje skutków ubocznych. Jeśli cynk przepisuje lekarz, który stwierdzi niedobór, należy stosować się do jego szczegółowych zaleceń dotyczących przyjmowania tego suplementu diety.

Kiedy wziąć cynk rano czy wieczorem?

Dla optymalnego działania cynku, zaleca się stosowanie go rano, najlepiej na czczo, 1 godzinę przed posiłkiem albo 2 godziny po posiłku.

Cynk a mitochondria. Czym grozi niedobór cynku na poziomie komórkowym?

Cynk jest jednym z najważniejszych dla naszego organizmu pierwiastków. Ten mikroelement jest m.in. potrzebny do działania ważnego enzymu mitochondrialnego - SOD dysmutazy ponadtlenkowej, która chroni komórki i mitochondria przed wolnymi rodnikami. Występuje w cytozolu oraz z w mitochondrialnej przestrzeni międzybłonowej. Deficyty cynku mogą zwiększać ilość uszkodzeń mitochondriów oraz ograniczać ich funkcjonowanie.