Selen – prawidłowa suplementacja
Właściwości selenu
Selen jest kofaktorem białek zawierających selenocysteinę. Niektóre z tych białek wykazują aktywność antyoksydacyjną (peroksydaza glutationowa, reduktaza tioredoksynowa), czy uczestniczą w konwersji hormonów tarczycy (dejodaza jodotyroniny). Selen obecny w białkach wykazuje działanie przeciwutleniające wobec erytrocytów, błony fosfolipidowej, organelli i kwasów PUFAs. Selen pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Pośredniczy w metabolizmie hormonów tarczycy.
Zalecane dzienne spożycie selenu (RDA)
Zalecane dzienne spożycie selenu opracowano na podstawie przeciętnego zapotrzebowania.
| Okres | Kobiety (mg/dl) | Mężczyźni (mg/dl) |
|---|---|---|
| 19 r.ż. i powyżej | 55 | 55 |
| Ciąża | 60 | - |
| Laktacja | 70 | - |
Kiedy i jak przyjmować selen
Selen w formie selenitu sodu należy przyjmować na 1-2 godziny przed posiłkiem. Pora dnia nie ma znaczenia. Drożdże selenowe zawierające selen w formie selenometioniny razem z posiłkiem. W przeciwieństwie do selenometioniny, formy nieorganiczne (selenit i selenian) są bezpośrednio biodostępne, ale słabiej wbudowują się w białka organizmu. Nalezy pamiętać by nie przyjmować selenu razem z cynkiem.
Suplementacja selenu i formy aktywne
- Selenometionina to organiczna forma selenu, która występuje naturalnie w żywności i jest wysoce wchłaniana (90%). Część selenometioniny wbudowywana jest w białka i stanowi magazyn selenu.
- Selenian sodu: wchłaniany praktycznie w 100%, ale znaczna jego cześć jest wydalana z moczem, ponieważ słabiej przyłącza się do białek.
- Selenit sodu: wchłania się tylko w 50%, ale jest lepiej zatrzymywany w organizmie niż selenian.
Jako uzupełnienie terapii nowotworowej nieorganiczne formy selenitu sodu są bardziej wskazane niż selenometionina, ponieważ jej część, która nie zostanie wbudowana do białek kumuluje się w organizmie. Natomiast selen w formie selenitu sodu jest bezpośrednio wykorzystany do biosyntezy selenoprotein, a jej efekt jest skuteczniejszy i łatwiejszy w kontrolowaniu.
Interakcje selenu z lekami i składnikami odżywczymi
- Na zaburzone wchłanianie selenu wpływają: alkohol, środki zobojętniające kwas solny, środki przeczyszczające, chemioterapia nowotworowa, cynk, witamina C (w przypadku seleninu sodu).
- Do obniżenia stężenia selenu w surowicy przyczyniają się: alkohol, klozapina, kortykosteroidy, leki moczopędne, kwas walproinowy, chemioterapia.
- Niedobór witaminy B6 wpływa na zaburzenie statusu selenu.
Specyficzne interakcje
- Selen podawany przed przyjęciem cisplatyny może zmniejszać nefrotoksyczność leku.
- Klozapina zmniejsza poziom selenu.
Z czym łączyć selen?
Odpowiedni poziom witaminy B6 sprzyja przyswajaniu selenu.
Z czym nie łączyć selenu?
- Selenitu sodu nie należy łączyć z witaminą C. Witamina C powoduje spadek wchłaniania selenitu sodu (zalecany odstęp miedzy przyjmowaniem: 1-2 godziny).
- Wysokie spożycie cynku i chromu oraz metale ciężkie wpływają na wchłanianie i funkcje selenu.
